Με την ευρείας κλίμακας εισβολή της Τουρκίας στην επαρχία Ιντλιμπ της Συρίας, την επίθεση στις κυβερνητικές δυνάμεις αλλά και την παράλληλη εξώθηση χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών στον Έβρο και στα ελληνικά νησιά, η κατάσταση του προσφυγικού ζητήματος αποκτά νέες διαστάσεις. Η ειρήνευση στην πολύπαθη Συρία, που αποτελεί και την μόνη πραγματική λύση για να σταματήσει ο ξεριζωμός, απέκτησε ένα ακόμη εμπόδιο, τους γεωπολιτικούς λεονταρισμούς του καθεστώτος Ερντογάν σε βάρος της Συρίας. Ταυτόχρονα με τους βομβαρδισμούς και τα πολυεπίπεδα παζάρια με το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ, την ΕΕ, τη Ρωσία, η εργαλειοποίηση της μεταναστευτικής κρίσης αποτελεί κυνικό εκβιασμό προς την Ε.Ε. για στήριξη των σχεδίων της Τουρκίας για τη Συρία.

Μπροστά στις παραπάνω εξελίξεις και λίγες μέρες μετά την τεράστια καταστολή σε Λέσβο και Χίο, δεν προκαλεί καμία έκπληξη η στάση της ελληνικής κυβέρνησης που φαίνεται να τρέμει για μερικές χιλιάδες πρόσφυγες περισσότερο απ’ ό,τι ο Άσαντ φοβάται τον τεράστιο τουρκικό στρατό. Για μια ακόμα φορά ως θρασύδειλοι, οι κυβερνώντες στρέφονται σε βάρος των αδυνάτων, των θυμάτων, και αφήνουν στο απυρόβλητο τους θύτες. Έτσι λοιπόν, μετά τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ (λες κι έχουμε πόλεμο), η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι:

⎼ Δεχόμαστε ασύμμετρη απειλή από μερικές χιλιάδες πρόσφυγες (γυναίκες και παιδιά πολλοί από αυτούς). Ένα κράτος που δηλώνει αδυναμία να διαχειριστεί μερικές χιλιάδες πρόσφυγες και μπαίνει σε κατάσταση «εκτάκτου ανάγκης» πώς ακριβώς μπορεί να αντιμετωπίσει ποιο σημαντικούς κινδύνους;

⎼ Ακυρώνονται για έναν μήνα οι διαδικασίες ασύλου και επιστρέφονται στη χώρα προέλευσης χωρίς καταγραφή, γεγονός που αποτελεί ακραία καταστρατήγηση του διεθνούς δικαίου, του κράτους δικαίου κ.λπ.

⎼ Έκλεισε τα σύνορα στις Καστανιές λες και είμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση, αν και ισχυριζόταν ότι δεν πρόκειται να το κάνει.

⎼ Απεύθυνε έκκληση για τήρηση της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας λες και δεν είναι αυτή η συμφωνία που επέφερε την κατάσταση που ζουν οι νησιώτες.

Είχαν βέβαια προηγηθεί πάμπολλα ηλεκτρονικά παπαγαλάκια αλλά και ΜΜΕ που αμέσως μετά το τη συντριβή της κυβερνητικής πολιτικής προσπαθούν να στήσουν κλίμα «εθνικής κρίσης».

Δεν ακούσαμε λέξη βέβαια από τα κυβερνητικά χείλη για τη στάση της Ε.Ε. τόσο σχετικά με την νέα εισβολή στη Σύρια όσο και αναφορικά με τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας.

Δεν ακούσαμε λέξη βέβαια από τα κυβερνητικά χείλη για τη στάση του ΝΑΤΟ που στήριξε την εισβολή στη Συρία (και με την ψήφο της Ελλάδας).

Δεν ακούσαμε κουβέντα για την υπό διαμόρφωση νέα συμφωνία της Ε.Ε. για το άσυλο.

Δεν ακούσαμε λέξη από τα κυβερνητικά χείλη για την άμεση μεταφορά των προσφύγων και μεταναστών από τα νησιά στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπως ζητούν οι νησιώτες, όπως επιβάλλει η στοιχειώδης λογική μπροστά στην προοπτική άφιξης νέων μεταναστών, όπως επιβάλλει η στοιχειώδης ανθρωπιά απέναντι σε όσους ζουν σήμερα στη Μόρια και αλλού.

Λίγα εικοσιτετράωρα έχουν περάσει αφότου η κυβέρνηση μετέτρεψε σε πεδίο μάχης τη Χίο και τη Λέσβο στέλνοντας τις δυνάμεις των ΜΑΤ να «καταλάβουν» τα δύο νησιά προκειμένου να επιβάλουν το σχέδιο επιτάξεων και δημιουργίας κλειστών δομών κράτησης προσφύγων τσακίζοντας κάθε ντόπια αντίσταση. Λίγα εικοσιτετράωρα έχουν περάσει αφότου η προσπάθεια αυτή της κυβέρνησης συνετρίβη από την αντίσταση των κατοίκων, οι οποίοι δικαίως εξεγέρθηκαν ενάντια τόσο στον αυταρχισμό της κυβέρνησης Μητσοτάκη, όσο και στη συνεχιζόμενη πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων και της Ε.Ε. γύρω από το προσφυγικό, που οδηγεί στον εγκλωβισμό χιλιάδων προσφύγων στα νησιά σε συνθήκες φυλακής.

Ο απεγκλωβισμός των προσφύγων από τα νησιά, το κλείσιμο των στρατοπέδων συγκέντρωσης δεν ήταν, ούτε είναι, ούτε θα γίνει πολιτική της κυβέρνησης (όπως μας ενημέρωσε ο κ. Βορίδης). Εκεί που καθένας βλέπει απανθρωπιά (Μόρια κ.λπ.), η κυβέρνηση βλέπει «αποτρεπτικές» μεθόδους, γι’ αυτό πενταπλασίασε τους διαμένοντες στη Μόρια και αλλού, γι’ αυτό καθυστερούσαν απελπιστικά για τα θύματα τις διαδικασίες ασύλου. Αφού λοιπόν τα υπάρχοντα στρατόπεδα γέμισαν, ετοίμαζαν και νέα, έτσι που ακόμα και ολόκληρα νησιά να μετατραπούν σε φυλακές. Με την ίδια ακριβώς λογική που η Ε.Ε. εγκλωβίζει με τις υπάρχουσες συμφωνίες τους πρόσφυγες στις χώρες πρώτης εισόδου (Ελλάδα, Ιταλία κ.λπ.) και οι ελληνικές κυβερνήσεις θέλουν τους πρόσφυγες εγκλωβισμένους στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.

Η μυωπική και ατελέσφορη πολιτική τους βέβαια δεν θέλει να αντιληφθεί ότι οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι, οι κάθε λογής δικτάτορες αποτελούσαν και αποτελούν πολύ πιο σημαντικό κίνητρο για τους ξεριζωμένους του πλανήτη. Δεν το καταλαβαίνουν βέβαια γιατί και τα δικά τους χέρια είναι λερωμένα από τους βομβαρδισμούς και τις επεμβάσεις. Δεν το καταλαβαίνουν γιατί κάτι πρέπει να λένε σε όσους καλλιεργούσαν τον συντηρητισμό, τον ρατσισμό, την κατασταλτική αντιμετώπιση.

Η λύσσα της κυβέρνησης γύρω από την κατασκευή των κλειστών δομών έγκειται στην αγωνιώδη προσπάθειά της να προχωρήσει σε μια ακόμα πιο αυταρχική και ολοκληρωμένη εκδοχή της Ευρώπης-Φρούριο προσβλέποντας σε μια πιο βαθιά κατασταλτική αντιμετώπιση του ζητήματος. Βαθαίνει έτσι την ξενοφοβία, τον ρατσισμό και τα αντιμεταναστευτικά αντανακλαστικά, ικανοποιώντας και το πιο συντηρητικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που τη στήριξε.

Είναι ωστόσο ολοφάνερο ότι η μετατροπή σημείων της ελληνικής επικράτειας, όπως η Λέσβος, η Χίος ή άλλες περιοχές, σε φυλακές ανθρώπινων ψυχών είναι μια πολιτική που όχι μόνο δεν εξασφαλίζει κανένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης για τον προσφυγικό πληθυσμό, αλλά πολύ περισσότερο τον οδηγεί στην ανέχεια και τον θάνατο. Η ακραία ρατσιστική πολιτική έχει επίσης οδηγήσει στην αποκτήνωση κομματιών του ντόπιου πληθυσμού, ενώ την ίδια στιγμή δεν παύει να είναι και μια πολιτική αδιέξοδη.

Πώς φτάσαμε όμως ώς εδώ;

Δύο είναι οι βασικοί παράγοντες που καθορίζουν την παρούσα αδιέξοδη κατάσταση. Αφενός η αποσταθεροποίηση του συριακού κράτους από το 2012, με τις ευλογίες ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - Ε.Ε., Τουρκίας και Ελλάδας, η γενικευμένη αποσταθεροποίηση στην περιοχή και η συνεπακόλουθη δημιουργία κύματος προσφύγων προς την Ευρώπη. Αφετέρου η άρνηση της Ε.Ε. μέσα από τις συμφωνίες του Δουβλίνου να υποδεχτεί τους πρόσφυγες και να αναγνωρίσει ότι η υποδοχή, η περίθαλψη και η αποκατάσταση των προσφύγων δεν μπορεί να είναι έργο αποκλειστικά του κράτους υποδοχής αλλά προϋποθέτει τη συνεργασία κρατών για την ασφαλή διέλευση και μετεγκατάσταση ανθρώπων αυτών, οι οποίοι άλλωστε πολύ συχνά δεν θέλουν να παραμείνουν καν στο κράτος υποδοχής αλλά επιθυμούν να μεταβούν προς την κεντρική και βόρεια Ευρώπη.

Την πολιτική αυτή της ΕΕ ανέλαβε πρώτα να εφαρμόσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2016 δημιουργώντας τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στα νησιά του Αιγαίου κατ’ εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας, ενώ την ίδια στιγμή τα χερσαία σύνορα προς την υπόλοιπη Ε.Ε. μέσω Βαλκανίων είχαν ήδη κλείσει. Όλα τα προηγούμενα χρόνια και μέχρι σήμερα η διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος από τις κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. συνοψίζεται στον απαράδεκτο εγκλωβισμό προσφύγων πάνω από την προβλεπόμενη χωρητικότητα των δομών στις οποίες είναι εγκατεστημένοι, στο ανύπαρκτο επίπεδο καθημερινής διαβίωσης, στην αδιαφανή και αναποτελεσματική διαχείριση της κατάστασης από ΜΚΟ, στον περιορισμό τής υπό διαχείριση κατάστασης στις ακριτικές περιοχές της ελληνικής επικράτειας και, κυριότερο όλων, στον ανεπίτρεπτο εγκλωβισμό χιλιάδων ανθρώπων σε μια φυλακή χωρίς τέλος ή διέξοδο.

Πιάνοντας αυτό το νήμα

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αφού χάιδεψε πρώτα προεκλογικά τα αφτιά του εκλογικού της ακροατηρίου, αφού έταξε ότι θα εξαφανίσει ⎼διά μαγείας μάλλον⎼ τους πρόσφυγες από τη μια μέρα στην άλλη, αφού εξαπέλυσε μια προπαγάνδα παραπληροφόρησης και καλλιέργησε τα πιο ποταπά, τα πιο συντηρητικά και ξενοφοβικά αντανακλαστικά στον κόσμο, έρχεται τώρα να διαχειριστεί αυτή την καυτή πατάτα. Με τον νέο νόμο της, η κυβέρνηση προχωρά σε μια πιο ολοκληρωμένη εφαρμογή της ξενοφοβικής Ευρώπης-Φρούριο, προβλέποντας κράτηση επ’ αόριστον των προσφύγων σε κλειστές δομές, μηδενικά δικαιώματα σε εργασία και ασφάλιση (που ήδη έχει παγώσει από το καλοκαίρι). Μετά τη σθεναρή αντίσταση των κατοίκων Λέσβου και Χίου στην κατασκευή κλειστών κέντρων κράτησης, προχωράει ακόμα παραπέρα λέγοντας ότι επεξεργάζεται κατασκευή κλειστών δομών σε ακατοίκητα νησιά και βραχονησίδες!

Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί η από πλευράς Τουρκίας χρήση των προσφύγων ως όπλου στην άσκηση εκβιαστικής εξωτερικής πολιτικής προς την Ε.Ε., καθώς και η πρόσφατη επιλογή του τουρκικού κράτους να προωθήσει ή να υποβοηθήσει/υποδείξει την προώθηση χιλιάδων προσφύγων στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Πρόκειται για μια κυνική και πρωτοφανή επιλογή της Τουρκίας να εργαλειοποιήσει μια υπαρκτή και μεγάλη προσφυγική κρίση, στην προσπάθειά της να εκβιάσει για υποστήριξη στην επικίνδυνη κλιμάκωση της πολεμικής εμπλοκής της στη Συρία, εμπλοκή που πρέπει να υπογραμμίζουμε ότι σήμερα είναι εμπόδιο στην ειρήνευση στην περιοχή.

Ο κρατικός και κοινωνικός ρατσισμός και οι ευθύνες κυβερνήσεων και Ε.Ε.

Οι εικόνες που κάνουν τον γύρο του διαδικτύου από το πρωί του Σαββάτου 29.2 με εκατοντάδες πρόσφυγες στα σύνορα στον Έβρο να απωθούνται από δυνάμεις των ΜΑΤ και ομάδα κατοίκων της Λέσβου να μην αφήνει βάρκα με πρόσφυγες (μεταξύ των οποίων παιδιά και βρέφη) να προσαράξει αποτυπώνουν γλαφυρά τις δύο όψεις του σημερινού ρατσισμού: αφενός του κρατικού-θεσμικού ρατσισμού και αφετέρου του ρατσισμού εντός της κοινωνίας, με τον πρώτο να διαπαιδαγωγεί συστηματικά τον δεύτερο.

Η καλλιεργούμενη αυτή ξενοφοβία και συνακόλουθα η ξενοφοβική διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος είναι άλλωστε και η μοναδική πολιτική διέξοδος για τις ελληνικές κυβερνήσεις, στον βαθμό που δεν επιθυμούν την πολιτική σύγκρουση με τις επιταγές της Ε.Ε. Στον βαθμό δηλαδή που δεν επιθυμούν να συγκρουστούν με τους κανονισμούς και τις συμφωνίες που απαγορεύουν τη μετακίνηση και τον διαμοιρασμό των προσφύγων στον υπόλοιπο ευρωπαϊκό χώρο αλλά αντ’ αυτού επιβάλλουν τον ες αεί εγκλωβισμό τους στις χώρες υποδοχής ή την επαναπροώθησή τους στη χώρα προέλευσης.

Η Ε.Ε. δείχνει για άλλη μια φορά ότι αποτελεί μια ένωση κρατών βασισμένη στην ανισοτιμία, την υποκρισία και την εκμετάλλευση των πιο αδύναμων οικονομιών από τις πιο ισχυρές. Μια πραγματικά ισότιμη και αλληλέγγυα ένωση κρατών δεν θα προσπαθούσε να χειριστεί μια ανθρωπιστική κρίση με όρους προβλήματος που δεν πρέπει να ακουμπήσει την πόρτα των πιο ισχυρών οικονομιών της, αλλά θα προσέτρεχε πραγματικά βοηθώντας στην αποκατάσταση των χιλιάδων αυτών ανθρώπων εντός των επικρατειών περισσότερων χωρών.

Η κατάσταση σήμερα στη Λέσβο

Την 2α Μάρτη, που γράφονται και αυτές οι γραμμές, η κατάσταση στο νησί της Λέσβου, στον απόηχο της αντίστασης των κατοίκων στα κέντρα κράτησης και της αποχώρησης των ΜΑΤ από το νησί, παίρνει ανησυχητική και επικίνδυνη τροπή. Ακροδεξιές ομάδες κατοίκων επιχειρούν να μεταστρέψουν την πολιτική ατζέντα από τη μάχη ενάντια στα κλειστά κέντρα στην επίθεση κατά των ίδιων των προσφύγων και σε ενέργειες παρεμπόδισης της αποβίβασής τους στο νησί, όπως συνέβη χτες το πρωί στη Θερμή Λέσβου, όπου μεταξύ άλλων προπηλακίστηκαν παρευρισκόμενοι δημοσιογράφοι, η δημοτική σύμβουλος της Λαϊκής Συσπείρωσης και η τοπική επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ακροδεξιάς στοχοποίησης προοδευτικών δημοσιογράφων, αριστερών αγωνιστών και εργαζομένων σε ΜΚΟ.

Παράλληλα, ο Δήμος Μυτιλήνης συνεπικουρεί όλη αυτή την ακροδεξιά υστερία καλώντας τους κατοίκους σε «παράσταση διαμαρτυρίας» το βράδυ της 1ης Μάρτη «ενάντια στην αποβίβαση που πραγματοποιήθηκε». Από το πρωί της Κυριακής 1.3, συγκεντρωμένο πλήθος απέτρεψε βιαίως την εγκατάσταση στο ΚΥΤ της Μόριας νεοαφιχθέντων μεταναστ(ρι)ών, στήνοντας μπλόκο σε όλες τις εισόδους του χωριού. Η συγκέντρωση ενορχηστρώθηκε από τις τοπικές αρχές και στηρίχθηκε εμπράκτως από τους αυτοδιοικητικούς Κύτελη και Μουτζούρη και τον βουλευτή της Ν.Δ. Αθανασίου.

Στην περιοχή της Συκαμνιάς, η δομή υποδοχής και προσωρινής διαμονής (stage 2) καίγεται έπειτα από εμπρησμό ενώ ξενοφοβικά και ακροδεξιά μπλόκα έχουν συγκροτηθεί στην είσοδο της πόλης της Μυτιλήνης, στα οποία οι συγκεντρωμένοι με χρήση λοστών και παλουκιών πραγματοποιούν face control και εξακρίβωση στοιχείων με σκοπό τις επιθέσεις σε πρόσφυγες και εργαζόμενες/ους σε ΜΚΟ, στα πρότυπα του συγκροτημένου εδώ και βδομάδες μπλόκου της Μόριας.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, είναι ανάγκη ο λαός της Λέσβου που αγωνίστηκε τις προηγούμενες μέρες ενάντια στην καταστολή της κυβέρνησης, που ένιωσε στο πετσί του ποιος πραγματικά τον υποτιμά, τον απειλεί και τον εκμεταλλεύεται να μην ξεχάσει ποιος είναι ο πραγματικός εχθρός, να μην επιτρέψει να κατευθύνουν ρατσιστικές και ξενοφοβικές φωνές την οργή του προς τους αδύναμους, τους κατατρεγμένους, τα θύματα των πολέμων και της φτώχειας.

Είναι τώρα που ο προοδευτικός, εργαζόμενος κόσμος της Λέσβου και οι αριστερές πολιτικές δυνάμεις χρειάζεται να απομονώσουν τις δυνάμεις αυτές και να συνεχιστεί η πίεση των κατοίκων προς την κυβέρνηση για άμεσο απεγκλωβισμό των προσφύγων από το νησί, διαμοιρασμό στην ενδοχώρα και άσκηση πιέσεων προς την Ε.Ε. για άνοιγμα των εσωτερικών συνόρων. Μόνο έτσι θα δικαιωθεί πραγματικά ο αγώνας ενάντια στα κλειστά κέντρα!

Μια καλύτερη μέρα ξημερώνει τόσο για τους πρόσφυγες όσο και για τους ντόπιους εργαζόμενους και εργαζόμενες μόνο όταν δίνουμε τη μάχη από την πλευρά της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς, του αντιφασισμού, της αντίθεσης στα σχέδια των κυβερνήσεων και των ιμπεριαλιστών.

⎼ Κανένα κλειστό κέντρο κράτησης – Κανένα «ανοιχτό» στρατόπεδο συγκέντρωσης.

⎼ Άμεσος απεγκλωβισμός και μετεγκατάσταση των προσφύγων από την Μόρια Λέσβου και όσων φτάσουν τις επόμενες μέρες προς κατάλληλες δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα!

⎼ Καταδίκη της καταστολής των κατοίκων των νησιών από τις δυνάμεις των ΜΑΤ - Να μην τολμήσουν να επιστρέψουν σε Λέσβο και Χίο για να επιβάλουν την κατασκευή κλειστού κέντρου κράτησης!

⎼ Να πέσει ο φράχτης στον Έβρο, ούτε σκέψη για θαλάσσια εμπόδια. Να φύγει άμεσα η FRONTEX από το Αιγαίο.

⎼ Απεγκλωβισμός από τα νησιά με άμεση κατάργηση της εφαρμογής Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και του Κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙΙ».

⎼ Δικαίωμα στο άσυλο, χορήγηση ταξιδιωτικών εγγράφων και δικαίωμα μετακίνησης στις χώρες προορισμού.

⎼ Ίσα δικαιώματα σε εργασία, εκπαίδευση, περίθαλψη χωρίς διαχωρισμούς σε Έλληνες και μη.

⎼ Ειρήνη και αλληλεγγύη των λαών. Καμία εμπλοκή στους πολεμικούς σχεδιασμούς ΗΠΑ και ΝΑΤΟ.